Audio - Nghề của Tèo là bán báo dạo, nó thích nhất là bán báo "Công An " vì tờ báo đó toàn đăng bài ghi chép những vụ án, nhiều người thích mua.
***
Tèo không biết chữ, bù lại nó có khuôn mặt thông minh và cái mồm rao báo dẻo quẹo. Chỉ cần lão đại lý phát hành báo đọc hộ mấy cái đầu đề bài báo là Tèo hiểu ý cần phải rao như thế nào để cho người ta chú ý mua nhiều. Hôm nay là ngày phát hành báo "Công An" cần đến sớm.
Hôm nay Tèo dậy sớm đến chỗ đại lý nhận báo còn có một nguyên nhân nữa.Tèo đã tích gần đủ tiền mua cho Ba nó một cái quần dài. Có lần Ba của Tèo nói với nó: "Từ ngày ở bộ đội trở về, chưa bao giờ Ba được mặc một chiếc quần mới.".
Nghe Ba nói vậy, Tèo thương Ba lắm. Má bị bạo bệnh, không có tiền chữa, mất sớm. Ba cứ ở vậy một mình nuôi hai anh em Tèo. Ba đã làm bao nhiêu nghề, hết đạp xe thồ đến bốc vác thuê, cuộc sống vẫn khổ.
Nhất là từ hồi thằng Tý bị phát hiện có bệnh tim bẩm sinh, bệnh nó ngày một nặng mà không có tiền cứu chữa, cuộc sống của cả nhà càng cùng cực. Nghe có người hàng xóm nói: "Chỉ có nghề đãi vàng là đỡ, nếu không may trúng thì sẽ đổi đời."
Ba của Tèo nghe theo với hy vọng đãi được vàng, có tiền chữa bệnh cho thằng Tý. Ba đã đi hơn một tháng, hẹn cuối tháng này sẽ về. Hôm Ba chuẩn bị đi đãi vàng, thằng Tý đang nằm trên giường thở khò khè, cố gượng dậy nắm lấy tay Ba, nói ngắt quãng: "Ba đi giữ sức khoẻ... nghe Ba. Ba về với con".
Ba gật đầu, xoa đầu nó: "Ba sẽ về với các con. Con ở nhà phải nghe lời anh Tèo. Con ngoan, Ba sẽ mua thịt gà về cho mà ăn. Nhất định lần này Ba sẽ mua, chứ không thất hứa như mấy lần trước." Thằng Tý nghe Ba nói vậy nét mặt của nó đang có vẻ mệt cũng cố nở một nụ cười.
Trước khi đi đãi vàng, Ba dặn hai anh em: "Ở nhà các con phải ngoan, Tèo nhớ chăm sóc em chu đáo, đừng có làm điều gì xấu để người ta chửi." Tèo nhìn Ba, gật đầu.
Đồ đạc Ba mang theo chẳng có gì, ngoài chiếc ba lô cũ, lép kẹp, nhàu nhĩ. Chiếc ba lô đó Ba có từ hồi trong quân ngũ. Ba mặc trên người một bộ quần áo bộ đội bạc màu, chiếc quần có hai miếng vải tím vá đằng sau...
Sau khi để lại chiếc bánh mỳ cho em, Tèo chạy đến đại lý nhận báo để bán.
Đại lý phát hành báo nằm ở góc ngã tư lớn của thành phố. Lão đại lý phát hành báo béo trục, béo tròn đang ôm một chồng báo "Công An " phân phát cho từng đứa bán báo dạo.
Trong những đứa bán báo dạo, lão thích nhất thằng Tèo. Nó là thằng nhanh nhẹn, bán báo nhanh hết, chẳng bao giờ ăn gian của lão một xu. Với những tờ báo bán chạy, bao giờ lão cũng dành cho Tèo phần nhiều hơn so với mấy thằng bán báo dạo khác. Vừa thấy bóng Tèo chạy đến, lão đã vẫy tay:
- Ê, Tèo! Phần báo Công An của mày đây, cầm lấy! Ưu tiên cho mày đấy nghe!
Nhận phần báo của lão đại lý đưa, thằng Tèo nói sung sướng:
- Dạ! Con cảm ơn bác. Hôm nay báo "Công An " có tin gì thật hay bác chỉ cho con để con rao bán.
Lão đại lý phát hành báo giở từng trang báo Công An còn thơm mùi mực in chỉ cho Tèo thấy: "Đây là tin quỹ huy động vốn bất động sản bị vỡ...rồi có tin ...". Lão lật sang trang khác, lấy tay chỉ một cột báo: "Có một lão già gần bảy mươi tuổi còn đi lấy một con bé mười lăm tuổi, bị con bé này giật tiền...".
Lão lại chỉ vào một tin đăng ở góc trang báo, cười hề hề: "Tin này mới giật gân, nhà nước không cần xử, ở một làng có chín người đã đánh chết một thằng ăn cắp. Thằng ăn cắp không biết tên, kẻ gây chết người chưa bắt được... mày cứ rao những tin này thật to lên, báo bán chạy phải biết.".
Thằng Tèo cũng chỉ cần nghe thế thôi, nó đang sốt ruột, nhìn mặt trời lên cao, dòng người, xe cộ đi lại trên đường. Nó không nhanh chân, đến bến xe, quán cà phê... mấy thằng báo báo dạo kia chiếm mất chỗ thì chiều nay không đủ tiền mua cho ba chiếc quần dài, mà Ba sắp về.
Chẳng cần lão đại lý đọc thêm tin nào nữa, nội dung mấy bài báo như thế là đủ để rao rồi! Tèo đếm vội, đếm vàng số lượng báo Công An được nhận rồi ôm cả chồng báo, nó chạy biến.
Khu vực đầu tiên Tèo đến là nhà đợi của bến xe liên tỉnh. Teo ôm chồng báo Công An len lỏi vào giữa hai hàng ghế khách đang ngồi, miệng nó liếng thoắng "Mời bà con xem tin các vụ án mới đây! Một ông già gần bảy mươi tuổi lấy một cô bé mười lăm tuổi, bị cô bé này giật tiền đây! Báo còn đăng một vụ án mới nhất đây! Chín người trong một làng đã đánh chết đích đáng một thằng ăn cắp đây!".
Nghe tiếng rao của Tèo, nhiều người khách đang ngồi đợi mua vé, bỏ tiền ra mua báo cho nó.
Cứ tiếng rao đó, chỗ nào đông người là Tèo lao vào, chồng báo cứ thế vơi nhanh. Điều ấy làm cho Tèo khoái chí, càng hăng bán báo. Nó nhảy lên chiếc xe ô tô sắp xuất bến, cầm tờ báo Công An trong tay huơ huơ, giơ lên cao, rao to:
- Mời bà con, hành khách mua báo " Công An " mới phát hành sáng nay đây! Báo đăng một tin rất hay, chín người trong làng cảnh giác đập chết một thằng ăn cắp! Thằng ăn cắp chết ngay... Bà con mua báo đi để nâng cao cảnh giác...đề phòng mấy thằng ăn cắp...
Nhiều người khách trên xe, thấy khuôn mặt nhễ nhại mồ hôi của thằng bé mà thương hại mua báo cho nó.
Ra khỏi chiếc xe khách, nét mặt thằng Tèo hoan hỉ, nhất định ngày hôm nay sẽ mua đựơc cho Ba chiếc quần dài. Nghĩ như vậy, nó như quên mệt nhọc, tung tẩy đôi chân chạy dọc mấy con phố lớn, tiếp tục rao báo.
Đến gần trưa Tèo bán gần hết số báo Công An đã có. Vào một chỗ vắng, nó lấy ra một cái túi nhỏ được khâu cẩn thận phía trong nẹp quần để kiểm tra lại số tiền tiết kiệm.Trong túi đựng những đồng tiền được Tèo gấp phẳng phiu, nó đếm kỹ từng đồng một: "Hai nghìn... năm nghìn....mười lăm nghìn...hai lăm nghìn... Ba chục nghìn...bốn chục nghìn...".
Đây nữa, Tèo lấy tờ năm nghìn. Tiền hoa hồng bán báo ngày hôm nay gộp vào, được bốn mươi lăm nghìn đồng. Bốn mươi lăm ngàn đồng, đủ tiền mua cho Ba của Tèo chiếc quần dài. Một tay Tèo cầm mấy tờ báo Công An chưa bán hết, ôm nó vào ngực. Còn tay kia Tèo nắm khư khư mớ tiền đẫm mồ hôi, nó đi vào chợ, đến quầy bán quần áo may sẵn.
Tèo đã để ý và hỏi giá chiếc quần dài của người lớn ở quầy này từ mấy hôm trước. Nó đến trước bà bán hàng đang ngồi lim dim mắt, nói với giọng hơi run run:
- Thưa dì! Di bán cho con chiếc quần kia!
Nghe tiếng của Tèo, bà bán hàng giật mình, choàng tỉnh :
- Con mua chiếc quần nào?
- Dạ! Cái kia – Tèo đặt mấy tờ báo Công An xuống quầy vải, lấy tay chỉ.
Bà ta nhìn Tèo với ánh mắt nghi ngại:
- Sao con lại mua quần người lớn? Mà con... có tiền không ?
Tèo phải vội giải thích:
- Con mua quần cho Ba của con. Còn tiền đây !- Tèo giơ nắm tiền đang cầm, nói có vẻ tự hào – Tiền con bán báo đấy!
Bà bán quần áo gật đầu, nhìn Tèo với ánh mắt thương cảm, hiểu ra vấn đề :
- Dì hiểu rồi, con tiết kiệm tiền để mua quần cho Ba. Nhưng những chiếc quần loại đó là hơi đắt đấy con ạ! Năm mươi lăm ngàn đồng, một chiếc.
Nghe bà bán quần áo nói vậy, nét mặt thằng Tèo thẫn thờ, ánh mắt dại đi. Nó nói lắp bắp:
- Sao hôm kia con hỏi dì chiếc quần này... dì nói chỉ có bốn mươi lăm ngàn đồng, một chiếc. Con để sẵn bốn mươi lăm ngàn đồng đây.
Bà bán quần áo lắc đầu, nói ngán ngẩm:
- Dì có thích lên giá đâu, nhưng con xem, bây giờ cái gì cũng tăng giá cả. Họ bỏ sỉ cho dì giá cao lắm, dì bán giá cũ là lỗ vốn ...
Thằng Tèo buồn bã, nó lấy mấy tờ báo định quay ra, bỏ ý định mua chiếc quần dài cho Ba, chờ mấy hôm nữa vậy. Nhìn ánh mắt nhất là dáng đi thất thểu, chán nản của thằng bé làm cho bà bán quần áo động lòng. Bà gọi giật lại:
- Thôi, con lại đây dì bán cho, nhưng với điều kiện... - Bà ta nhìn Tèo cười – Con cho dì một tờ báo Công An.
Thằng Tèo nghe vậy, nét mặt tươi tỉnh lại, đồng ý liền. Nó rút vội một tờ báo Công An và đưa tờ báo ấy cùng nắm tiền tiết kiệm cho bà bán quần áo. Bà bán quần áo nhận báo và tiền của Tèo, nói có vẻ ưng ý:
- Để dì rút thêm mấy chiếc quần cùng loại nữa cho con chọn, để ba con về còn khen con...
Đối với Tèo, ngày hôm nay là ngày vui nhất, Ba nó vể sẽ có một chiếc quần mới để mặc. Chiếc quần ấy là công sức của nó bỏ ra suốt cả tháng nay. Cầm chiếc quần trên tay, chắc Ba của nó sẽ rất vui. Tèo cố gắng chọn chiếc quần thật bền để Ba mặc đi làm, lâu rách. Chọn hàng, Tèo vẫn nghe giọng đọc báo đều đều của bà bán quần áo. Bà ta đọc một tin cho bà ngồi bên cạnh cùng nghe:
- ...Như thế là tội ác! Tại thôn Mỹ Thanh, xã Thanh Minh, Huyện Phước Hiệp, một vùng núi phía bắc của tỉnh Nam An xảy ra một vụ án đánh chết người rất thương tâm. Nhân đêm tối, một người đàn ông vào thôn Mỹ Thanh để ăn cắp gà. Đây là một thôn có rất đông dân di cư tự do đến, trình độ văn hoá thấp.
Bắt được người ăn cắp gà, đúng lý đây chỉ là việc nhỏ, xử lý hành chính thì ngược lại những người trong thôn Mỹ Thanh lại tự giải quyết việc này bằng một hành động dã man, đáng lên án. Họ đánh kẻ ăn trộm gà bằng gậy gộc, đập nát mặt người này đến độ không còn nhận ra hình dạng ban đầu. Chín kẻ cầm đầu vụ này hiện đang bỏ trốn trong rừng, bị bộ đội biên phòng truy nã.
Theo mấy người chứng kiến việc này thuật lại, trước khi tắt thở, kẻ ăn trộm con gà chỉ nói được mấy câu: "...Tôi đi đãi vàng...không có ...con tôi thèm thịt gà...tôi hứa...tôi lấy...mong các ông ,bà tha cho ...tôi chết...nhắn thằng ..." . Việc làm của những người ở thôn Mỹ Thanh thực sự là một tội ác, cần nghiêm trị.
Ghi chú : Do nạn nhân bị đánh nát mặt, chúng tôi không chụp được ảnh. Nạn nhân mặc một chiếc quần bộ đội đã bạc mầu có vá hai miếng vải tím đằng sau. Trên cánh tay phải có xăm chữ LIÊN và hàng chữ "ngày 27 tháng 8 ". Vậy ai là thân nhân của người bị nạn đến phòng công an huyện Phước Hiệp để làm việc."
Nghe đến chữ cuối cùng của bản tin bà bán quần áo đọc, mắt thằng Tèo hoa đi, chân của nó đứng không vững nữa. Đúng là Ba của nó rồi! Ba của Tèo trước khi đi đãi vàng đã mặc một chiếc quần như thế. "LIÊN" là tên của mẹ, ngày "27 tháng 8" là ngày mất của mẹ, Ba xăm vào cánh tay phải để nhớ. Trời ơi! Suốt từ sáng đến giờ nó cứ rao cái chết của Ba, mà không hề hay biết! Ba chết rồi, Tý ơi ... Ba chết rồi ...
Thằng Tèo bỏ chiếc quần định mua, chẳng cần lấy lại tiền, cứ thế nó cắm đầu, cắm cổ chạy. Vừa chạy, nó vừa khóc nức nở ...
Thấy thằng bé tự nhiên bỏ lại chiếc quần định mua, bỏ cả tiền, chạy như bị ma đuổi, bà bán quần áo ngạc nhiên gọi với theo:
- Này! Sao con không mang chiếc quần về cho Ba? Chạy đi đâu thế!
Tèo như không nghe thấy gì, nó vẫn chạy.
Bóng Tèo mất hút trong lớp bụi đường mù mịt.
