Tô đau đáu nhìn vào làn khói trắng mê hoặc đang toả ra từ mồm thằng Phát Mặt Sẹo, nó nuốt nước bọt liên tục. Cái cảm giác mà người ta thèm ăn một thứ gì đó nhưng lại quá xa vời để có được trông thật đáng thương. Tô lại càng đáng thương hơn, thứ mà nó đang thèm là thuốc phiện.
***
Nó gãi cổ như cách mà một con nghiện vẫn làm khi lên cơn thèm thuốc, nó thấy ngứa, ngứa khắp người, càng ngứa càng gãi, càng gãi càng ngứa. Cổ họng nó đau rát như muốn rách toác, mồ hôi nó vã ra từng hột. Thằng Phát Mặt Sẹo vẫn không mảy may, làn khói trắng vẫn phả ra đều đều. Tô lăn lộn, nó cào cấu, nó lấy tay bịt chặt cái mồm đang trào bọt mép, nó gồng mình lên, rồi lại co quắp dưới đất.
Ranh giới là đây. Nó là thằng đang cai nghiện.
Thằng Phát Mặt Sẹo ngừng hít, hắn lim dim đôi mắt liếc xuống nền đất, nhếch cái môi tím tái, nhìn Tô cười khẩy. Hắn thọc tay vào túi quần moi một mẩu giấy nhỏ, chậm rãi dỡ mẩu giấy trong khi đôi mắt nửa xảo quyệt, nửa đang say thuốc của hắn he hé nhìn Tô. Hắn loạng choạng bước xuống, đá những bước chân xiêu vẹo tiến về phía Tô. Tuy hắn- thằng Phát Mặt Sẹo- vẫn còn đang trong cơn say thuốc nhưng hắn vẫn có thừa tỉnh táo để nhận thức rằng việc của hắn bây giờ là phải cho cái thằng đang lăn lộn dưới đất kia ngửi cái mảnh giấy chứa chất bột trắng này, hơn ai hết hắn hiểu cái cảm giác cai nghiện khi lên cơn thèm thuốc như thế nào, sức mạnh của cái chết trắng không gì cưỡng được, lúc này với một thằng đầu xỏ chuyên bán thuốc phiện như hắn thì đây là cơ hội quý để lôi kéo thằng Tô trở về.
Hắn cúi xuống, thì thầm bên tai thằng Tô, vết sẹo to tướng dọc từ bên má xuống cổ, giần giật theo nhịp nói:
- Mày quay lại với anh em là tốt rồi. Bây giờ bọn đàn em đi buôn thuốc hết, chỉ có tao, chỗ anh em tao cho, thử đi.
Vừa nói Phát Mặt Sẹo vừa chìa miếng giấy ra trước mặt thằng Tô. Tô thở hổn hển, những ngón tay run run chỉ chực giành lấy mẩu giấy mà rít cho thoả thích cơn thèm thuốc đang cào xé cơ thể nó. Nó lấy tay vả vào mặt đen đét, cái vả khiến mắt nó tối sầm, hình ảnh về những sợi dây thừng, những miếng giẻ đầy dớt dãi, rồi hình ảnh ông Sáu với cái lắc đầu quen thuộc lờ mờ ẩn hiện trong tâm trí nó. Nó cố phớt lờ miếng giấy trên tay thằng Phát, cố lết mình ra ngoài cửa.
Chỉ chờ có thế, Phát Mặt Sẹo lấy bật lửa, hơ đều đều trên mẩu giấy. Hương thuốc toả ra quấn lấy đầu mũi Tô, nó ngừng bò, thở dốc.
Y như thằng Phát nghĩ, đúng là Tô không thể cưỡng lại được nữa, nó cuống cuồng quay lại chỗ thằng Phát, giằng lấy cái bật lửa và mẩu giấy. Như một con thú đói chộp được con mồi béo bở, nó hít. Và đây là lần thứ hai Tô dùng ma tuý kể từ lúc nó cai nghiện.
...
Xế chiều, những tia nắng cuối cùng cố len lỏi xiên qua căn nhà hoang thấp thoáng sau luỹ tre dày đặc. Một vài tiếng quạ kêu nghe đến rợn tóc gáy trong cái ngõ địa bàn của bọn nghiện ấy.
Trong căn nhà cũ nát toàn phân chuột và mạng nhện, Tô lờ mờ tỉnh sau cơn say thuốc. Nó lồm cồm bò dậy. Cái ổ nghiện không một bóng người, ngay cả đại ca Phát Mặt Sẹo của nó thường túc trực đưa thuốc ở đây cũng không thấy đâu. Có lẽ giờ này Phát Mặt Sẹo và bọn đàn em đã ra ngoài đưa hàng nốt mẻ cuối.
Trong giây lát, Tô nhớ ra là nó vừa rít thuốc lại. Khuôn mặt đen đúa của nó thoáng tối sầm, nó bặm chặt môi. Cái nét mặt ăn năn của nó liếc qua mà thấy tội nghiệp. Đôi mắt hình như có bụi, bỗng chốc thấy nhập nhoè. Tô ơi là Tô, có phải mày vừa hút lại đấy không? Chua xót làm sao, nhục nhã làm sao, rốt cuộc thì đến bao giờ mày mới có thể thoát ra ngoài cái vòng luẩn quẩn này được đây. Nghiện- cai - nghiện lại rồi lại cai.
Tô thất thểu ra khỏi căn nhà hoang ẩm mốc. Không, đây sẽ là lần cuối cùng nó hít. Tô hứa. Nhất định đây sẽ là lần cuối cùng. Nhất định sẽ là như thế.
***
Tô kéo nhẹ tấm phên trước cửa, trong nhà tối om. Nó đưa mắt đảo quanh cái quán một lượt, ông Sáu không có nhà. Chắc ông già đi xem thông tin vụ án mới phá của công an xóm trên, sáng nay trong lúc chuẩn bị đi phụ xây Tô có loáng thoáng nghe ông Sáu kể vậy. Cũng chính vì biết ông Sáu sẽ về muộn nên nó mới đánh liều vào chỗ bọn Phát Mặt Sẹo xin rút ra khỏi băng nhóm, nào ngờ việc chẳng xong mà còn hít lại. Nó rùng mình, cảm giác như khói thuốc vẫn đang lởn vởn quanh người,
Tô cởi áo, vớ lấy cái xô ra sân giếng, dội nước ào ào.
---
Trời đã nhá nhem tối, bữa cơm hôm nay có đĩa rau muống luộc với mấy con cá rô rán hôm trước Tô bắt ở ven sông, nó ngó qua mâm cơm mà ông Sáu chuẩn bị từ chiều, đợi ông Sáu về ăn một thể vậy. Tô vác cái chõng tre ra trước sân, gối đầu lên tay, hướng tầm mắt ra xa.
Con sông trước nhà đang vào mùa nước lũ, nước sông đục ngầu tràn đầy lên con đường mòn, ngấp nghé đầu cửa, những cây lục bình trôi theo dòng nước mắc cạn đầy trên sân. Căn nhà nó ở lụp xụp cạnh khóm tre cuối làng, căn nhà mà thực chất là cái quán nước nhỏ lợp tạp bợ bằng 4 tấm phên nứa, kê được cái giường với cái tủ gỗ, nằm im lìm cạnh con đò cuối xóm. Trước nhà có cái bạt căng gọi là cái quán. Cái quán nhỏ kê vừa vặn được cái bàn cọt kẹt, trên bày cái tủ nhỏ đựng vài bao thuốc lá, mấy gói chè và một cái ấm đã hoen ố, dăm ba cái cốc. Cái quán này là của ông Sáu, Tô ở đây tính ra cũng được gần ba tuần. Ngẫm lại thì việc Tô đến đây ở với ông Sáu âu cũng là cái duyên giữa hai mảnh đời chênh lệch.
....
Nhớ hồi đó Tô là một thằng cù bất cù bơ, lang thang hết đầu đường xó trợ. Quê nó mãi mạn Thanh Hoá, chỗ nó cái nghèo len lỏi trong từng ngóc ngách. Cả nhà Tô có 4 người trông chờ hết vào ba sào ruộng, vụ được mùa còn đói mòn mắt chứ chưa nói gì đến những tháng ngày lũ về. Cũng vì cái đói cái nghèo mà nó lang thang lên thành phố kiếm sống. Với một đứa 15 tuổi như Tô lẽ ra cũng có thể xin được chân rửa bát thuê trong cái nhà hàng nào đó, khổ cái là Tô gầy, 15 tuổi mà có chừng 22 cân rưỡi. Thiếu ăn, thiếu ngủ, thiếu mặc. Tô tặc lưỡi, nghĩ thoáng. Thôi thì cứ đi kiếm ăn để tăng cân rồi kiếm cái nghề sau. Vậy là ban ngày nó lang thang trong thành phố xin ăn, xin được gì thì ăn cái đó. Tối đến thì vạ đâu ngả lưng được thì nó đặt mình xuống. Khi thì trong ghế đá công viên, lúc thì dưới gầm cầu, hay thậm chí là dưới một cái gốc cây vệ đường.
Một năm cuốc bộ về nhà được hai, ba bận. Nhìn đứa em gái 8 tuổi ốm suốt mà nó chẳng lỡ đi. Nhưng ở nhà thì thì cũng chết, đã không kiếm được cái ăn thì chớ lại còn khiến cái mâm cơm vốn chẳng đủ bữa thêm một cái bát. Mẹ nó vẫn khóc rưng rức, bố nó cũng chỉ biết thở dài thườn thượt. Thôi thì bố mẹ nghèo, con lên thành phố mà cũng chẳng có đồng nào cho con gọi là làm tiền đi đường. Gắng sao kiếm được công việc lao động mà có đủ cái cho vào mồm là bố mẹ mừng.
Tô quen với thằng Phát Mặt Sẹo trong một lần đang bới tung mù cái thùng rác cạnh một nhà hàng. Thằng Phát là đứa chuyên bán thuốc phiện cho mấy con nghiện trong thành phố. Tô theo chân thằng Phát tính tháng trên đầu ngón tay cũng xấp xỉ gần 2 ngón. Tô ban đầu làm chân tay sai đưa hàng, chẳng ai có thể nghĩ một thằng gầy gò như nó mà lại đang mang theo thứ hàng chết người nên đã làm hơn tháng ròng mà nó vẫn chưa bị phát hiện. Cuối tháng đó nó gửi về cho gia đình được hơn triệu mà nước mắt ứa ra như suối. Những đồng tiền nó cầm trên tay là những đồng tiền bẩn và cái nghề nó kiếm ra tiền thì chắc chắn khiến người ta dè bỉu. Nhưng Tô mặc, Tô không quan tâm, nó làm gì có cơ hội để chạm tay vào những đồng tiền mà người ta gọi là sạch. Tiền sạch hay bẩn với nó chẳng có ranh giới. Nghèo mà muốn có nhiều tiền sạch chỉ là giấc mộng phù du.
Nó chẳng bao giờ nghĩ mình là một đứa nghiện ma tuý cho đến một ngày Phát Mặt Sẹo đưa cho nó hai gói trắng nhỏ gọi là quà cho thêm sau lần nó đi giao hàng mãi Lai Châu. Ban đầu Tô giãy nảy từ chối , nhưng rồi cũng phải im ỉm nhận khi thằng Phát gắt. Có người nói rằng : Cái tính tò mò thường hay làm hại con người ta hơn là có lợi. Tô ngẫm cũng đúng. Ngày đó cũng vì tò mò muốn nếm thử hương vị của cái chất bột trắng mà bao nhiêu đứa liều chết để có như thế nào nên nó đánh liều rít thử trước tiếng reo hò cổ vũ của những con nghiện và đại ca Phát Mặt Sẹo của nó. Cảm giác lâng lâng, khó tả, đúng là như lạc vào thế giới thần tiên khoái lạc.
Lần đầu rồi sẽ có lần thứ hai và sẽ đến lần thứ ba thứ tư... dần rà nó thành một đứa nghiện. Một con nghiện ngoài đưa hàng ra thì hễ có cơ hội nó lại triền miên vào hút hít.
Việc nó gặp và đến ở với ông Sáu thì có lẽ là điều may mắn mà thượng đế cứu vớt nó - Tô vẫn luôn nhủ như vậy. Ông Sáu có cuộc đời chông chênh không kém. Vợ ông mất 2 năm trước, ông có 3 đứa con trai. Ngoài 60, phân nửa cuộc đời, ông xách túi ra ngoài kiếm việc làm vì không thể chịu đựng được cái cảnh con trai, con dâu suốt ngày chí choé cãi vã nhau vì chuyện ai sẽ phải nuôi bố. Ông đến xóm chợ này cũng đã ngót bốn tháng.
Vẫn nhớ cái ngày đó ở cái quán nước này, nó và một thằng mấp mé bằng tuổi trong xóm chợ đánh nhau cũng chỉ vì tranh giành nhau cái ghế. Khổ cái là nhà ông Sáu có đúng 4 cái ghế chưa kể cái ghế gẫy vứt xó cửa. Hai thằng đánh nhau nghe chừng hăng lắm, ông Sáu và mọi người trong quán phải hô hoán sẽ báo công an thì Tô mới thả thằng kia ra. Với một thằng nghiện như nó thì điều sợ hơn cả việc trời có sập là nhắc tới công an. Thằng Tô bị đánh cũng đau cái môi bầm dập, hai con mắt tím bầm.
Cuộc đời đúng là như trò chơi và thế giới đúng là tròn. Chẳng thế mà sau vụ đánh nhau với lí do như của mấy thằng trẻ con vắt mũi chưa sạch ấy, Tô với thằng đó lại là chỗ quen biết. Hai đứa hay lui tới chỗ ông Sáu tán dóc mấy chuyện trên đời dưới biển. Hai thằng ất ương với một ông già biết nhau từ đó.
Mới tháng trước xong, thằng bạn đó của Tô bị công an tóm khi đang chuyển hàng. Ông Sáu nghe tin mà thẫn thờ, cái thằng mặt hiền lành như thế mà hoá ra lại là thằng buôn thuốc phiện. Tô chột dạ, chẳng hiểu do ma xui quỷ khiến gì mà nó lại thú nhận với ông Sáu, nó là một thằng nghiện. Nghĩ cũng tợn, nó luống cuống đứng dậy trước khi thấy ánh mắt của ông Sáu. Nhưng điều mà nó không ngờ tới là ông Sáu không những không trách nó mà còn có ý giúp nó cai nghiên. Nói là lời răn dạy của người già như một liều thuốc tiên cũng đúng. Ngồi nghe ông Sáu nói mà cái đầu của Tô gật gù liên tục. Nó quyết chí thay đổi cuộc đời của mình. Nó phải cai nghiện.
Tính từ lúc đó đến giờ thì cũng ngót 3 tuần nó cai được thuốc. Nếu như không có cái lần gọi là " trót dại" vừa rồi.
Tô thở dài liên tục, hết ngẫm nghĩ về cuộc đời mình nó lại nghĩ tới cái gia đình nghèo đói ở quê. Không biết đứa em gái ở quê như thế nào rồi. Nó có còn ốm không? Còn bố mẹ nó nữa, mùa màng tới nơi rồi chắc bố mẹ nó bận lắm. Từ ngày dọn về với ông Sáu nó xin được chân phụ hồ, tháng chỉ đủ ăn, chắt bóp ra được có lẽ sẽ dư dả ra đôi ba trăm. Bỗng dưng Tô thấy nhớ da diết cái căn nhà nhỏ xơ xác ấy.
...
- Tô, Tô tao có cái tin này hay lắm!
Tiếng gọi khàn khàn của ông Sáu làm Tô giật mình. Nó nhổm dậy. Ánh đèn chập choạng từ chiếc đèn pin của ông Sáu cho thấy ông đã đi đến đầu ngõ. Tô vươn vai, uể oải đứng dậy, nó vừa ngáp vừa hỏi ông Sáu.
- Chắc lại tin về mấy vụ phá án làng bên hả ông?
Ông Sáu gỡ đôi dép đập phành phạch vào nhau giũ bụi, cười móm mém. Ông ngồi phịch xuống cái ghế, nhấp một ngụm nước chè đặc, nhìn Tô hớn hở.
- Mày khoan mang mâm cơm . Ngồi xuống đây tao kể cho.
Tô lững thững quay lại, ngồi vào cái ghế đối diện, chăm chăm nhìn ông Sáu. Thật tình thì nó chẳng muốn nghe ông Sáu kể chuyện chút nào, nó không khoái những tin có dính líu đến hai chữ công an.
- Mày biết thằng Kết xóm bên không?
- Không, cháu cũng ít sang xóm đấy nên không biết.- Tô vừa phát con muỗi ở chân vừa trả lời.
- Cái thằng chuyên rao thuốc phiện cho bọn thằng Phát Mặt Sẹo ở xóm này đấy?
Tô chột dạ, cái thằng Kết xóm bên? Cái tên Kết không gợi cho nó mảy may thông tin gì, nhưng cái tên Phát Mặt Sẹo làm nó hoang mang. Hay là thằng Kết cũng thuộc đường dây bán ma tuý của bọn thằng Phát? Tô liếc nhìn ông Sáu, dò hỏi.
- Thế thằng Kết bị công an bắt hả ông?
Ông Sáu nhíu mày, những nếp nhăn trên mặt xô lại.
- Mày đúng là, có cái phần hay nhất lại đoán ngay ra.- ông Sáu nhấp một ngụm nước chè, kể tiếp - Chiều nay đấy, nó đang giao hàng thì công an ập tới, tóm gọn luôn. Tao đoán không sai, sớm muộn gì nó cũng bị bắt. Mà công an bây giờ giỏi thật mày à, cái gì cũng biết.
Thế chẳng nào. Chiều nay, lúc Tô lan man tỉnh ở chỗ tụ tập của bọn thằng Phát Mặt Sẹo thì không thấy bóng dáng đứa nào, ban đầu Tô nghĩ bọn nó đi giao hàng, ra là không phải. Thì ra chúng nó đi trốn công an. May mà công an chưa tìm ra chỗ hút hít của bọn thằng Phát nếu không thì... Tô rùng mình khi nghĩ tới điều đó..
- Mày làm sao mà cứ ngây người ra thế Tô? May cho mày là mày cai nghiện rồi chứ không á...công an lần này làm căng là cũng cho vào trại hết.
Tô gượng gạo cười, nó đánh trống lảng:
- Thế ông đói chưa để cháu mang cơm ra. Cháu cũng chưa ăn, giờ đói quá.
Ông Sáu trợn mắt.
- Mày làm gì mà chưa ăn, tao đã bảo ăn trước rồi cơ mà. Đói thì mang cơm ra đi. Đúng là...
Trong bữa cơm tối, ông Sáu vẫn say sưa kể chuyện về việc công an bắt thằng Kết. Thằng Tô thì không nói gì, nó cắm cúi ăn cho qua bữa, thỉnh thoảng ậm ừ vài câu phụ hoạ. Sự mất tích của bọn Phát Mặt Sẹo làm Tô hoang mang. Chúng nó có thể lẩn trốn ở đâu trong cái xóm chợ nhỏ bé này? Khi nào thì Phát Mặt Sẹo và đồng bọn quay lại chỗ tụ tập cũ?
Màn đêm đã buông xuống, cả khu xóm chợ tối om, chỉ còn nghe thấy tiếng ếch nhái gọi bầy nháo nhác. Những con đom đóm từ sông bay đầy trước hiên cửa. Trong căn nhà lụp xụp, tiếng mọt ăn gỗ nghe thật não nề. Trên cái chõng, tiếng ngáy của ông Sáu đã đều đều. Còn thằng Tô nằm trên tấm áo mưa trải dưới nền đất trằn trọc mãi không ngủ được. Nó hết trở mình lại im lìm lắng nghe tiếng ngáy của ông Sáu.
Có vẻ hơi điên rồ, nhưng với Tô tiếng ngáy này là âm thanh mang lại cho nó cảm giác thân quen mỗi khi màn đêm buông xuống với nỗi nhớ nhà lúc nào cũng khắc khoải trong tim gan. Tô gối đầu lên tay, nhìn chăm chăm vào tấm phên đầy mạng nhện trên nhà. Nó trăn trở với cả đống câu hỏi thi nhau hiện hữu trong đầu. Vậy có nên nói với ông Sáu về việc nó đã rít thuốc vào sáng nay không? Còn chuyện băng đảng thằng Phát Mặt Sẹo nữa, sẽ phải giải quyết như thế nào? Luật giang hồ không giống như bất cứ một thứ luật nào, nó dã man hơn tất cả.
Tô tham gia băng nhóm của thằng Phát Mặt Sẹo và cũng là một thành viên của cái luật đó. Băng đảng đâu phải thích vào là vào, thích ra là ra, nó phải có luật. Chiều nay Tô đến gặp thằng Phát Mặt Sẹo kì thực cũng là về việc nó muốn ra khỏi băng đảng đó. Nó muốn yên phận là một thằng đi phụ xây, nó muốn rửa sạch vết nhơ quá khứ. Và đơn giản nó chỉ muốn là một thằng không nghiện. Chỉ có vậy.
...
Nắng sáng tháng 8 vàng óng. Nắng trải dài cả khu xóm chợ, lấp lánh đến chói mắt trong lòng con sông trước quán. Nắng chiếu xiên qua những tấm phên thành những đốm tròn trải đều xung quanh nhà. Dưới nền đất, thằng Tô khẽ cựa mình, nó bị đánh thức bởi tiếng nói chuyện râm ran ngoài quán. Mãi tảng sáng nó mới ngủ được, những vết thâm dưới con mắt đỏ ngầu khiến cho khuôn mặt vốn dĩ đã đen nhẻm trông lại càng xám xịt. Tô vỗ từng vụm nước lên mặt, ngáp ngắn ngáp dài chuẩn bị đi làm.
Cái quán hôm nay đông hơn mọi ngày, cả hàng ghế đều có khách chưa kể còn mấy bà chít khăn kín mít ngồi trên đôi quang gánh cạnh gốc tre. Trên hai cái ghế đầu là hai tay xe ôm trong xóm, ngày nào cũng ngồi ở đây đợi khách qua đò. Kế bên là người đàn ông đội cái mũ lá to bành, bà ngồi bên cạnh cầm cái nón đang phe phẩy quạt. Nhác qua cũng biết, bọn họ đều là những người đi buôn. Tiếng mấy bà chợ búa nghe thấy rõ.
Trông thấy Tô, ông Sáu tươi cười:
- Mày dậy rồi đấy à? Thế hôm nay có ăn cơm ở nhà không để tao biết đường nấu cơm.
Theo sau giọng của ông Sáu là từng ấy cái nhìn của từng ấy con người trong quán quay sang nhòm Tô, từ chân đến đầu. Tô cười ngượng, nó đảo con mắt quanh một lượt ý như chào hỏi.
- Hôm nay cháu đi cả ngày, tối mới về. Ông cứ ăn cơm trưa không phải phần cháu.
Người đàn bà trung tuổi cạnh mấy ông xe ôm tò mò.
- Cháu ông à? Sao giờ tôi mới thấy?
Ông Sáu đỡ lấy cái ấm trà. Rót từ từ vào mấy cái cốc, móm mém trả lời.
- Cháu tôi đấy, bà mới đến trong khi đó, nó lại đi làm suốt, không gặp là phải.
- Có vẻ hơi gầy, nhưng cái mặt cũng không đến nỗi nào. Thế nó bao nhiêu tuổi rồi hả ông?
- 16 bà à.
Mấy bà ngồi kế bên khóm tre lúc nãy chít khăn kín mít giờ cũng tháo khăn ra góp chuyện.
- Đấy, trông cu cậu hiền lành thế, chứ như mấy thằng hôm qua đấy, cũng chạc tuổi này này, thế mà nghiện cả lũ đấy.
- Tôi biết ngay con nhà ông Phất nó bị nghiện, cái hôm tôi đi làm về bắt gặp nó lén lút ở đầu ngõ, thấy tôi nó cứ lấm la lấm lét. Gớm, giờ thì sáng mắt ra chưa, suốt ngày khoe con giờ biết giấu mặt vào đâu.
- Bà nói tôi mới nhớ, cái hôm đàn gà nhà tôi mất đấy, tôi chửi ra chửi vào thế mà thằng con nhà ông Phất cười sặc sụa, không cái ngữ nó lấy thì tôi cũng bé lại.
- Mấy bà mất thế thì to tát gì, cái xe máy cũ rích của tôi kia kìa, tiền mua khoá còn đắt hơn cả tiền mua xe, mà rõ ràng đã khoá cẩn thận mà lúc ra cũng mất cái lốp. Mẹ chúng nó chứ, cái lốp nó cũng lấy.
- Cái ngữ nghiện thì chúng nó đốn bạt lắm, lần sau tôi với ông chờ khách thì để ý tới con xe vậy, cứ thế này thì có mà đói cả lũ.
Tô cứ đứng trơ người, nó nuốt trọn từng lời của từng người khách trước quán. Nó biết là nó không nên ở lại lâu, Tô đưa mắt chào ông Sáu thì thấy ông xua xua tay ý bảo cứ đi đi. Vậy là nó thủng thẳng đi.
Câu chuyện của những người buôn vừa rồi vẫn lởn vởn đâu đó trong tâm trí Tô. Có lẽ trong mắt họ- những người không nghiện - thì những thằng nghiện - như nó - là những kẻ khốn nạn nhất mà họ đã gặp.
Nghiện - còn khốn nạn hơn cả trộm cướp vì những thằng nghiện không những nghiện mà còn cướp giật. Nghiện còn khốn nạn hơn cả thằng giết người, vì có những thằng nghiện cầm dao giết người để lấy tiền mua thuốc.
Nghiện thuộc loại khốn nạn nhất trong những loại khốn nạn, nghiện người ta khinh, nghiện người ta xua đuổi, nghiện người ta dè bỉu... Chao ôi, nghiện thật đốn bạt.
Chưa bao giờ Tô thấy ghét cái quá khứ nghiện ngập của nó đến như thế. Nhưng nó cũng ngẩng mặt mà đi thẳng hơn bất cứ thằng nghiện nào. Ừ thì nó nghiện đấy, nhưng nó đâu có đi ăn cắp, đâu giết người, nó nghiện nhưng nó nào có lôi kéo đứa nào nghiện theo nó, nó nghiện nhưng...hơn hết nó đã muốn cai nghiện.
Tô nhặt một hòn đá ven đường ném mạnh xuống con sông, âm thanh hòn đá rơi xuống vọng lại nghe thật chua xót. Chua xót hệt như cái định kiến của những con người trong xóm chợ này, đã là nghiện thì đều là những kẻ đốn mạt, chẳng ngoại trừ thằng nào. Chẳng cần quan tâm mày là ai? Mày là đứa nào? Vì sao mày nghiện? Hoàn cảnh mày ra sao?. Nghiện là những đưa đốn bạt, chỉ vậy thôi.
Bất giác trong tâm trí Tô hiện lên nụ cười hiền hậu có chút tự hào của ông Sáu khi ông nói nó là cháu của mình với người đàn bà nọ. Trong đôi mắt hơi đục ấy, rõ ràng nó thấy ánh lên niềm hạnh phúc gia đình, cái mà nó đang nhớ nhung và chỉ một dấu hiệu nhỏ thôi là nó cũng có thể nhận ra. Ông Sáu đã coi nó là người thân? Cũng đúng thôi, không là người thân thì sao lại đối xử với nó như vậy, cho nó ăn, cho nó ở, giúp nó cai nghiện, cho nó việc làm...Làm gì có ai tốt với ta như thế mà không toan tính ngoại trừ gia đình của chúng ta? Tô nhớ đã có lần mẹ nó đã từng nói: Trên đời này chẳng có bữa ăn nào miễn phí cả, người duy nhất mà con có thể lấy đi của họ mà họ không đòi lại chỉ có thể là gia đình của con mà thôi. Mẹ nói đúng, người duy nhất cho nó mà không toan tính chỉ có thể là gia đình của nó, và ông
